بررسی مقاومت به خشکی ژنوتیپ های گندم دوروم در شرایط این ویترو

به منظور بررسی واکنش بیست ژنوتیپ گندم دوروم به القاء کالوس و تنش خشکی از طریق کشت جنین در محیط این ویترو، آزمایشی طی دو مرحله در آزمایشگاه کشت بافت دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. در مرحله اول برای بررسی و مقایسه کالوس زایی از جنین های بالغ و نابالغ بیست ژنوتیپ مختلف گندم دوروم از یک طرح کاملا?? تصادفی با پنج تکرار استفاده شد. واکنش کالوس های حاصل از جنین های بالغ و نابالغ به تنش خشکی در محیط کشت موراشیک و اسکوگ حاوی پنج مقدار مختلف پلی اتیلن گلیکول 6000 (200- 0 گرم در لیتر) بررسی شد. ارزیابی ژنوتیپ ها در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت آزمایش فاکتوریل 5×20 در سال 88- 86 انجام شد. در کشت جنین های بالغ و نابالغ صفات درصد القاء کالوس، سرعت رشد کالوس (میلی متر قطر در روز) ، رشد نسبی کالوس (بر اساس وزن تر)، سرعت رشد نسبی کالوس (بر اساس وزن تر) و درصد باززایی گیاهچه در محیط القاء کالوس، سرعت رشد کالوس (میلی متر قطر در روز)، رشد نسبی کالوس (بر اساس وزن تر)، سرعت رشد نسبی کالوس (بر اساس وزن تر)، درصد محتوای آب کالوس، شاخص تحمل کالوس و درصد کلروز کالوس در شرایط تنش مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده ژنوتیپ شماره 3 به عنوان ژنوتیپ برتر در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه در کشت جنین بالغ و نابالغ از نظر صفت القاء کالوس و ژنوتیپ های 5 و 11 برترین ژنوتیپ ها در مرحله باززایی گیاهچه از کالوس های حاصل از جنین های نابالغ شناسایی شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری تنش نشان داد که اثر ژنوتیپ ها، سطوح مختلف خشکی و اثر متقابل ژنوتیپ و خشکی برای صفات مختلف معنی دار بود. در مرحله القاء کالوس از جنین بالغ بین سرعت رشد کالوس و رشد نسبی کالوس همبستگی مثبت و معنی دار مشاهده شد. شاخص تحمل کالوس با سرعت رشد نسبی کالوس و رشد نسبی کالوس در شرایط تنش خشکی همبستگی داشت. در مرحله القاء کالوس از جنین نابالغ و هم چنین در شرایط تنش بین سرعت رشد کالوس و سرعت رشد نسبی کالوس همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت. تجزیه کلاستر، ژنوتیپ های مورد مطالعه را بر اساس صفات اندازه گیری شده کالوس حاصل از جنین بالغ و نابالغ تحت تنش خشکی به چهاردسته گروه بندی نمود. ژنوتیپ های شماره 2 و 4 در کشت جنین بالغ در یک گروه بوده در حالیکه این ژنوتیپ ها در کشت جنین نابالغ در گروه های متفاوت تحت عنوان گروه ژنوتیپ های مقاوم قرار گرفتند. با توجه به نتایج بدست آمده در کشت جنین بالغ و نابالغ، ژنوتیپ شماره 4 به علت دارا بودن رشد نسبی کالوس،سرعت رشد نسبی کالوس، درصد محتوای آب بیشتر و درصد کلروز پایین تر در سطوح مختلف خشکی در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه به عنوان ژنوتیپ متحمل نسبت به خشکی شناسایی شد.